Тензиите меѓу Украина и Русија се на највисоко ниво во последниве години, додека руската акумулација на војници во близина на границата на двете земји предизвикува стравувања дека Москва би можела да изврши инвазија.
Украина предупреди дека Русија се обидува да ја дестабилизира земјата пред планираната воена инвазија, додека западните сили постојано ја предупредуваат Русија да не презема агресивни потези против Украина.
Кремљ негираше дека планира напад, велејќи дека поддршката на НАТО за Украина – вклучително и зголемените резерви на оружје и воената обука – претставува растечка закана за западното крило на Русија.
Сликата е комплицирана, а она што ќе се случи потоа може да ја загрози целата безбедносна структура на Европа.
Зошто Русија и се заканува на Украина?
Русија негира дека планира каква било инвазија, но претходно ја окупираше украинската територија и се проценува дека има околу 100.000 војници распоредени во близина на нејзините граници.
Русија долго време се спротивставува на потегот на Украина кон европските институции, особено кон НАТО.
Украина ја дели границата и со Русија и со ЕУ, но како поранешна советска република има длабоки социјални и културни врски со Русија, а рускиот на широко се зборува таму.
Кога Украинците го соборија нивниот проруски претседател на почетокот на 2014 година, Русија го анектира јужниот украински полуостров Крим и ги поддржа сепаратистите кои окупираа големи делови од источна Украина. Оттогаш, бунтовниците се борат против украинската армија во конфликт кој однесе повеќе од 14.000 животи.
Кој е ризикот од инвазија?
Русија вели дека не планира да ја нападне Украина, а началникот на Генералштабот Валери Герасимов дури ги осуди извештаите за претстојната инвазија како лага.
Сепак, тензиите растат и рускиот претседател Владимир Путин се закани со „соодветни воено-технички одмазднички мерки“ доколку продолжи со, како што го нарекува, агресивниот пристап на Западот.
Генералниот секретар на НАТО предупреди дека ризикот од конфликт е реален, додека претседателот на САД, Џо Бајден изјави дека „претпоставува дека Русија ќе продолжи со тоа“. САД велат дека се свесни за плановите на Русија да ги зголеми своите сили во близина на Украина „за многу кратко време“.
САД велат дека Русија не понудила никакво објаснување за војниците стационирани во близина на Украина – а руските војници и тенкови заминале во Белорусија на вежби.
Заменик-министерот за надворешни работи на Русија ја спореди сегашната ситуација со кубанската ракетна криза од 1962 година, кога САД и СССР пристапија кон нуклеарниот конфликт.
Западните разузнавачки служби сугерираат дека руската инвазија би можела да се случи некаде на почетокот на 2022 година.
Каква е состојбата на границите?
САД и НАТО го опишаа движењето и концентрацијата на војници во и околу Украина како „невообичаено“.
Околу 100.000 руски војници останаа на границата со Украина и покрај предупредувањата на американскиот претседател Џо Бајден и европските лидери за сериозните последици од инвазијата на Путин. А резултатите на американските разузнавачки служби во декември проценуваат дека Русија би можела да започне воена офанзива во Украина „уште во 2022 година“.
Зборувајќи со својот украински колега во Киев на 19 јануари, американскиот државен секретар Ентони Блинкен рече дека Русија „ги засилила своите закани и собрала речиси 100.000 војници на границата со Украина, што може да се удвои за релативно кратко време“.
На крајот на 2021 година, сателитски фотографии покажаа руска воена опрема – во движење на опсег од приближно 300 километри од границата.
Украинското Министерство за одбрана соопшти дека Русија распоредила повеќе од 127.000 војници во близина на Украина, вклучително и околу 21.000 воздухопловни и поморски персонал, и ја зголемила разузнавачката активност против земјата.
Што сака Русија од НАТО?
Русија зборуваше за „момент на вистината“ во преобликувањето на односите со НАТО.
– За нас е апсолутно задолжително да се погрижиме Украина никогаш, никогаш да не стане членка на НАТО – изјави заменик министерот за надворешни работи Сергеј Рјабков.
Москва ги обвини членките на НАТО дека ја „пумпаат“ Украина со оружје, а САД за поттикнување тензии. Претседателот Путин се пожали дека Русија „нема каде на друго место да се повлече – дали мислат дека само ќе седиме со скрстени раце?
Русија бара тие да престанат да се шират на исток и да ги запрат воените активности на НАТО во Источна Европа. Тоа би значело повлекување на борбените единици од Полска и балтичките републики Естонија, Летонија и Литванија, без распоредување ракети во земји како Полска и Романија.
Русија, исто така, предложи договор со САД со кој се забранува распоредување нуклеарно оружје надвор од нивните национални територии.
Претседателите Путин и Бајден разговараа неколку пати по телефон и разговорите на високо ниво продолжуваат, но руските власти предупредија дека отфрлањето на нивните клучни барања од Западот води во „ќорсокак“.
Прашањето е до каде ќе оди Русија. Бајден смета дека инвазијата од целосен обем би била катастрофа за Русија. Но, ако се работи за мал упад, тој контроверзно рече дека Западот „на крајот ќе мора да се бори што да прави“.
До каде ќе оди Западот поради Украина?
САД јасно ставија до знаење дека не планираат да испраќаат војници, додека се посветени да и помогнат на Украина да ја одбрани својата „суверена територија“.
Главното оружје на Западот се чини дека се санкциите и воената помош во однос на совети и оружје.
Претседателот Бајден му се закани на рускиот лидер со мерки „никогаш не видел“ доколку Украина биде нападната. Значи, што би вклучиле тие?
Крајниот економски удар би бил исклучувањето на рускиот банкарски систем од меѓународниот платен систем Свифт. Отсекогаш тоа се сметало за последно средство, но Латвија соопшти дека ќе испрати силна порака до Москва.
Друга клучна закана е спречувањето на отворањето на рускиот гасовод Северен ток 2 во Германија, а за одобрување во моментов одлучува германскиот енергетски регулатор.
Може да има и мерки насочени кон рускиот државен фонд RFDI или ограничувања на банките да ги претвораат рубљите во странска валута.
Обединетото Кралство предупредува дека Русија планира да назначи проруски лидер во Украина
Велика Британија го обвини Кремљ дека се обидува да назначи проруски лидер во Украина, тврдејќи дека руското разузнавање веќе било во контакт со поранешни украински политичари како дел од планот за инвазија.
Британското Министерство за надворешни работи не обезбеди докази за своите обвинувања.
Министерството соопшти дека има информации дека руската влада сака да назначи проруски лидер во Киев додека размислува дали да ја нападне и окупира Украина, како и дека поранешниот украински пратеник Јевхен Муриев се смета за потенцијален кандидат за проруско раководство.
Министерката за надворешни работи Лиз Трус рече дека објавените информации фрлаат светлина врз опсегот на руските активности дизајнирани да ја соборат Украина и да обезбедат увид во размислувањата на Кремљ.
„Нема да го толерираме заговорот на Кремљ за назначување на проруско раководство во Украина“, напиша таа на Твитер, велејќи дека воениот упад во Украина би бил огромна стратешка грешка со сериозни трошоци.
Москва за британското тврдење: ширење дезинформации
Руското Министерство за надворешни работи го отфрли тврдењето на британската влада дека Москва планира да формира марионетска влада во Киев, повикувајќи го лондонското Министерство за надворешни работи да престане да шири „глупости“ и „дезинформации“.
– Дезинформациите што ги шири Министерството за надворешни работи на Велика Британија е уште еден доказ дека земјите од НАТО, пред се Англосаксонците, се тие кои ги ескалираат тензиите околу Украина – се наведува во соопштението на руското Министерство.
Министерството дополнително го повика Форин Офисот „да престане со својата провокативна активност и да престане да шири глупости“, пренесува RT.
Украински генерал тврди дека знае кога Русија ќе ја нападне Украина
Во интервју за лондонскиот медиум „Тајмс“, Александар Пављук, генерал-полковник на украинската армија, тврди дека Русија би можела да ја нападне Украина на 20 февруари – денот кога завршуваат Зимските олимписки игри во Пекинг во 2022 година.
Пављук го опиша како „датум што не загрижува“, претпоставувајќи дека Кремљ не би сакал да го расипе спортскиот настан организиран од Кина.
Пављук не е единствениот кој потенцијалниот конфликт го поврза со Игрите. Во посебен извештај на Блумберг во саботата се вели дека кинескиот претседател Си Џинпинг можеби лично побарал од Путин да се воздржи од наводниот напад, за да не „да започне инвазијата на Украина во средината на олимпискиот момент на Кси“. Извештајот не обезбедува докази, цитирајќи „дипломат во Пекинг кој побара да не биде идентификуван зборувајќи за такви сценарија“.
Кинеската амбасада во Русија одговори на овој извештај во саботата навечер и го нарече „лажен“ и „провокација“.
