Според податоците од новата студија, ако сте утрински тип на личност, веројатно имате намален ризик да страдате од длабока депресија.
Сепак, треба да се има предвид дека, на пример, луѓето кои рано стануваат може да имаат други здравствени или животни однесувања што го намалуваат ризикот од депресија – здраво јадење или редовно вежбање.
Сите овие фактори, како и многу други, може да го објаснат намалениот ризик од депресија. Покрај тоа, самата депресија предизвикува нарушувања на спиењето, па може да биде дека депресијата е причина за не спиење ноќе, а не обратно.
Новата студија, сепак, нуди поубедливи докази дека одењето во кревет порано и раното будење може само по себе да обезбеди заштита од депресија, независно од другите фактори.
Студијата објавена во „JAMA Psychiatry“, користи метод на истражување наречен рандомизација на Мендел, кој помага прецизно да се утврди врската причина-последица.
Со овој метод, истражувачите можат да споредат големи групи луѓе врз основа на генетски варијанти кои се независни од другите карактеристики на здравјето или однесувањето – во овој случај тенденцијата да се биде ранобудец или ноќна птица.
Идентификувани се повеќе од 340 генетски промени поврзани со деноноќниот ритам на спиење, па истражувачите можат да споредат големи групи на луѓе.
Научниците користеле две генетски бази на податоци со повеќе од 800.000 возрасни лица за да спроведат студија на Мендел за рандомизација на деноноќните ритми и ризикот од депресија. Тие имаа не само генетски податоци, туку и податоци за дијагнозата на депресија и информации за тоа кога луѓето легнале и се разбудиле.
Истражувачите исто така беа во можност да ја следат „околината за спиење“, што е корисна научна мерка за нечии склоности за спиење. На пример, утринска личност која има навика да легнува во 22 часот и да се буди во 6 часот наутро има среден ноќен сон од два часа наутро.
Откриле дека за секоја пониска „средина за спиење“ има дури 23% помал ризик од развој на голема депресија.
Влијание на работното време
Д-р Тил Ренеберг, експерт за хронобиологија, кој не бил вклучен во истражувањето, рече дека неповолна положба на студијата е што научниците немаат податоци дали овие луѓе мора да станат заради работа или други обврски.
Тој додаде дека има и ситуации во кои луѓето кои се „ноќни птици“ често мораат да одат на работа – рано, што само по себе може да придонесе за депресија.
- Тие извлекоа правилни заклучоци од нивните податоци, рече тој, но животот е покомплексен од тоа, д-р Ренеберг е претпазлив.
Сега веројатно се прашувате, ако сте „ноќна птица“ – дали промената на навиката ќе ја ублажи депресијата или ќе го намали ризикот од нејзин развој?
- Не е потребно, рече водечкиот автор д-р Ијас Даглас од Универзитетот во Калифорнија, Сан Франциско. Студијата се занимава со големи групи луѓе, а не со поединци, додаде тој.
- Овие податоци ни кажуваат дека одредени трендови во општеството, како што се употребата на паметни телефони и други уреди со сини светла во текот на ноќта, што не тера да легнеме подоцна – може да имаат влијание врз нивото на депресија кај населението. Резултатите не кажувај дека ако одиш порано да спиеш, да ја ублажиш депресијата. Откривање на кои терапии ќе бидат ефективни во кои популации – ова сè уште не е оставено на клиничките испитувања, објасни д-р Даглас
Сепак, тој даде совет и рече:
- Ако сте ноќна птица, особено онаква што треба да се разбуди рано, малку порано да се префрлите во кревет може да биде корисно за вашето ментално здравје.
