Каде (не) бил големиот патник? Дали Марко Поло некогаш навистина бил во Кина или не …? Според еден британски историчар, овој познат венецијански трговец никогаш не влегол на територијата на Кина, бидејќи како на друг начин да се објасни неверојатниот факт дека Марко Поло не споменува Кинески Ѕид, чај или калиграфија во неговите ракописи?
Во 1298 година, во затвор во Џенова, писател по име Рустичели од Пиза ги слушал мемоарите на еден венецијански трговец и по негов диктат, напишал многу обемен „Опис на светот“. Името на овој патник беше Марко Поло.
Тој поминал 17 години во Кина во служба на Кублај Кан, внук на славниот Џингис Кан. Неспорен господар на сите монголски азиски ханови кој во тоа време ја контролирал цела Кина.
Марко Поло бил затворен, бидејќи застанал на страната на Венеција во борбата со Џеновјаните. Откако ја издржал казната, тој се вратил во својот град со напишана книга, која набрзо станала бестселер, а Марко Поло станал позната личност.На сликата подолу е прикажана рутата по која се движел Марко Поло.
Оваа теза, која потекнува од неколку германски експерти за монголска историја, како што е Херберт Франке, се појави во многу документирана книга на англискиот историчар Френсис Вуд, изменета од кинескиот оддел на британската библиотека. Според овој историчар, Марко Поло никогаш не бил во Кина! Нејзините главни аргументи биле доставени на евалуација од неколку експерти за животот и делото на Марко Пол, како и за Кина од крајот на 13 век.
Франсис Вуд го посочува следниот клучен аргумент: ако Марко Поло, како што тврди, бил важна личност, зошто неговото име не е во официјалните кинески и монголски архиви, административни документи, лични дневници и во нарациите на неговите современици?
Марко Поло веројатно ја пренагласи важноста на неговата функција и ги разубави фактите во негова корист, но тоа не е доволно за да се објасни отсуството на какво било споменување на неговото име.
Кристофер Шифер, синолог од Универзитетот во Лејд во Холандија, предложи друго објаснување. Во историјата на Кина, монголската династија Џијан (1260-1367) нема легитимитет. По повлекувањето на Монголите, Кинезите од династијата Минго го препишале тој дел од историјата, бришејќи ги сите траги на нивните освојувачи. Монголските архиви биле уништени, а на имињата на државниците им бил даден кинески знак. Затоа, лесно е да се разбере дека Италијанецот кој ја уживал наклонетоста на Канот, дури и да бил Марко Поло, бил многу лесно фрлен во заборав.
Сепак, останува чудно што ниту еден мисионер, па дури и трговец, кој доаѓа од Европа, никогаш не кажал збор за неговото присуство. И покрај сè, Јован Маринхолец, кој биле папски претставник на Кан меѓу 1330 и 1340 година, не е заборавен во официјалната монголска историја.
Марко Поло тврдел дека ја обиколил Кина по должина и попречно. Па, како може да не го опише Кинескиот Ѕид? Можел ли да го промаши погледот на една ваква неверојатна градба? Одговорот на ова прашање го даде Мишел Картие, директорот на Средното училиште за општествени науки, кој вели дека Марко Поло не го видел Кинескиот Ѕид од едноставна причина: ѕидот не постоел во тоа време.
Тој вели дека запоставените остатоци од ѕидот што биле во северниот дел на Кина во тоа време имале појава на земјени насипи без градежни работи, кули и набудувачки пунктови. Тие не го поделија пределот како денешниот Кинески Ѕид, кој беше обновен во 16 век. Сепак, дури и таквите остатоци од ѕидот во тоа време сигурно треба да го свртат вниманието кон себе со својот изглед. Се чини дека такво нешто не го импресионирало Марко Поло во тоа време.
Но се чини дека големиот трговец испушти многу карактеристични белези на кинеското општество . Тој ја опишува убавината и раскошните тоалетите на кинеските жени од високото општество, но никаде не ги споменува нивните преврзани стопала. Традицијата на силно стегање на стапалата со ленти од ткаенина за да бидат мали, не може а да не зачуди ниту еден Европеец. Освен ако тој, во посета на Монголите, немал пристап до елитата на кинеското општество.
Калиграфијата, исто така, се чини дека го оставила целосно рамнодушен. Во време кога употребата на хартија не беше широко распространета во Европа, Кинезите многу користеа пишани документи. Натписите во голема мера украсуваа павилјони, светилишта, градски порти, градини, па дури и карпи на езерото Хангжу.
Имајќи предвид дека не бил љубител на чајот, Марко Поло би морал да го спомене овој пијалок, кој тогаш бил сосема непознат на Запад, особено затоа што не се двоумел да ги опише јаките пијалоци и вината што се служеле на дворските банкетите. Тој бил близок со монголските напаѓачи, па затоа можеби не им давал многу значење на кинескиот народ и неговите обичаи. Сепак, тоа не го спречило да спомене некои свои пронајдоци: хартиени пари, порцелан или употреба на јаглен како гориво.
Книгата на Марко Поло содржи пропусти и невистини. Така тој го става градот Канционфу на погрешен брег на Жолтата река. И покрај неговите изјави, тој не бил во можност да присуствува на опсадата на Ксиангјанг, која завршила една година пред Поло да пристигне во Кина. Овие грешки и претерувања може да се припишат на несериозноста или прекумерната ревност на многу препишувачи на ракописи. Што се однесува до погрешните датуми, тие можат да сведочат за тешкотијата на патниците да ги синхронизираат различните календари од тоа време.
Сепак, историчарот Рене Каплер, кој ја превел книгата на Марко Поло на современ француски јазик, го забележува следново: дури и Марко Поло да лажел, повеќето од неговите забелешки се точни. Па, со кои документи располагал? За историчарот Френсис Вуд, употребата на персиски зборови и имиња наместо монголски или кинески, укажува на тоа дека Марко Поло можел да користи персиски извори, на кои наишол преку своето семејство, за да создаде трговски канцеларии на истокот. Рене Кеплер забележува дека не треба да се заборави дека во тој дел од светот, персискиот јазик бил премногу тежок. Но, ако тој имал пристап до персиските мапи и списи, зошто не бил пронајден ниту еден од тие документи?
Седум века по овие настани, многу е тешко да се оддели нереалното од реалното. Необичниот стил на книгата на Марко Поло содржи сомнеж самa по себе. Делото не изгледа како патепис, туку пред сè како прирачник за географија и историја. Во него има малку препознатливост, а повеќето описи се безлични.Сведоштвата за Марко Поло се дадени многу ретко. И покрај сè, „Описот на светот“ останува, директно или индиректно, концизно и вредно сведоштво за тогашниот Ориент.
На крајот на краиштата, еве ги првите редови од додатокот на книгата напишана од самиот Марко Поло, напишана на стар француски јазик, во која и тој самиот како да чувствува дека може да се доведе во прашање неговиот патепис: „За да ја откриете чистата вистина за различните делови на светот, земете и прочитајте ја оваа книга. Во неа ќе ги најдете најголемите чуда што се опишани таму за големата Ерменија, Персија, татковината на Татарите, Индија и многу други провинции.
